– procesor zawarty w jednym układzie jest określany mianem mikroprocesora. Do jego elementów należą moduły pamięci, jednostki obliczeniowej i sterującej, a także rejestry rozkazów, danych, stanów, pamięci podręcznej oraz licznika rozkazów. Sam mikroprocesor nie umożliwia przeprowadzenia jakichkolwiek operacji – wymaga obecności pamięci stałej (ROM), operacyjnej (RAM) i urządzeń wejścia/wyjścia (I/O). Mikroprocesor jest to rodzaj układu scalonego, miniaturowego urządzenia elektronicznego, zawierającego blok sumatora, blok logiczny i blok kontrolny, niezbędne do realizowania funkcji operacyjnej jednostki centralnej. W efekcie, układ taki jest zdolny zarówno do interpretacji rozkazów i wykonywania programu działania, jak i do prowadzenia obliczeń arytmetycznych. Z mikroprocesorem zintegrowane są również układy szybkiej pamięci typu cache, przyspieszającej przesyłanie rozkazów i danych z i do pamięci RAM oraz układy sterowania. Mikroprocesor Pentium Pro zawiera w jednej obudowie dwie struktury scalone: pamięć podręczną, obejmującą ok. 15,5 mln i sam procesor, obejmujący 5,5 mln tranzystorów. Pierwsze mikroprocesory, przeznaczone do wykorzystania w kalkulatorach, przetwarzały w jednym cyklu zegarowym 4 bity danych. W pierwszych popularnych mikrokomputerach (Spectrum, Commodore, Atari) użyto mikroprocesorów 8-bitowych, w zastosowaniach biurowych upowszechniły się w latach ’80 procesory 16-bitowe, w latach ’90 32-bitowe. W konstrukcjach kart graficznych, do szybkiego przetwarzania ogromnych ilości danych obrazów o dużej rozdzielczości (np. 1280×1024), o ponad 16 mln kolorów, wykorzystuje się specjalne procesory przetwarzające 64 lub nawet 128 bitów w jednym cyklu zegarowym. Mikroprocesory stosowane są do obsługi i kontroli robotów, urządzeń medycznych, programatorów pralek, kuchenek elektronicznych, telewizorów, magnetowidów, telefonów, radioodbiorników, kontroli wybranych funkcji samochodów, klimatyzatorów itd.