(ang. Peripheral Component Interconnect eXtended) – PCI-X jest wysokowydajnym rozszerzeniem standardu PCI Local Bus, który ma zaspokoić rosnące wymagania przepustowości szyny I/O potrzebnych do takiej technologii jak Fibre Channel (łącza optyczne), Gigabit Ethernet oraz Ultra3 SCSI. Działając przy zwiększonej do 133 MHz częstotliwości taktowania i 64-bitowej szerokości szyny, możliwe jest uzyskanie transferu rzędu 1 GB/s. Wewnętrzna struktura standardu posiada wydajniejszy mechanizm przesyłania komend, co dodatkowo zwiększa szybkość działania. PCI-X jest kompaybilny ze starymi urządzeniami PCI, działającymi przy 33 MHz lub 66 MHz, co pozwala zamontować starsze urządzenia do nowego gniazda, jednak w takim przypadku cała magistrala będzie musiała spowolnić transfer do najwolniejszego urządzenia. PCI-X jest również bardziej tolerancyjna wobec występujących błędów, np. potrafi ponownie zainicjować uszkodzoną kartę lub odłączyć ją od zasilania, zabezpieczając tym sposobem komputer przed uszkodzeniem.
Specyfikacja techniczna PCI-X opracowana została wspólnie przez IBM, HP i Compaq w 1998 roku. Trzej „ojcowie” technologii poddali rozwój technologii stowarzyszeniu PCI Special Interest Group (PCI SIG), które dba o techniczne wsparcie, wdrażanie standardu i testowanie urządzeń.
Na początku PCI-X wykorzystywane było w wysokiej klasy serwerach, obecnie jednak pojawiają się urządzenia przeznaczone do zastosowań domowych (np. karty graficzne).
Na przełomie dziejów opracowano 3 wersje złącza PCI-X, które różniły się m.in. napięciem oraz częstotliwością taktowania.
| wersja | PCI-X 1.0 | PCI-X 2.0 | PCI-X 3.0 |
|---|---|---|---|
| rok wprowadzenia | 1999 | 2002 | 2003 |
| maksymalna szerokość szyny danych | 64 bity | 64 bity | 64 bity |
| maksymalna częstotliwość taktowania | 133 MHz | 533 MHz | 1066 MHz |
| maksymalna przepustowość | 1066 MB/s | 4264 MB/s | 7,95 GB/s |
| napięcie | 3.3 V | 3.3 V/1.5 V | 3.3 V/1.5 V |